İstanbul’un Surları ve Sur Kapıları

Malum eski İstanbul‘u çepeçevre saran surları bilmeyen yoktur. Hiç yakından görmeyenler bile en azından yoldan geçerken görmüşlerdir. Hele surlara yakın yaşayanların pek çoğu çocukluklarından kalan, surların üzerinde, çevresinde geçirdikleri anıları biriktirmişlerdir. İstanbul Surları genel olarak Marmara Surları, Haliç Surları ve Kara Surları şeklinde üç bölümde incelenmektedir. Kara surları Tekfur Sarayı‘ndan Haliç’e kadar olan kısım ayrı bir dönemden kaldığı yahut ön surları olmadığından ötürü olsa gerek, Blakherna Surları olarak ayrı incelendiği de oluyor.

Zeytinburnu sahil tarafında Marmara Denizi kıyısından başlayan Kara Surları dahilindeki esas surlar 4,80 m. genişlikte, yaklaşık 11-14 m. yüksekliğinde  ve 50 ile 75 m. aralıklarda burçlarla donanmıştır. Bugün, Zeytinburnu sahilinde bulunan Mermer Kule‘nin hemen orada, yolun kıyısında ilk burç bulunmakta, buradan başlayıp Tekfur Sarayı‘na kadar toplam 96 adet burç var olup bunlar haritada da işaretlenmiştir. Tekfur Sarayı‘ndan sonraki kara surları Blakherna bölgesine girmekte olup 20 burç vardır ve bunlar haritada ayrı renkte tanımlanmıştır. Yine bu surlar üzerinde bulunan kapılar da farklı renkte işaretlenmiştir.


Kara Surları

Esas surların yaklaşık 13.5 m. önünde yine benzerlik gösteren bir de ön surlar vardır. Esas surların 2 burcu ortasına gelecek şekilde ön surlarda bir burç bulunmaktadır. Ön surların önünde 14 metrelik bir alan ve bunun önünde 17.5 metrelik hendekler bulunmaktadır.

41. Burç önünde bugün bostan olarak kullanılan hendekler

41. Burç önünde bugün bostan olarak kullanılan hendekler

Surlar üzerindeki burçların bir kısmı sağlam olarak gelmiş yahut sonradan restore edilmiş, bir kısmı sadece bir duvarlı, bir kısmı ise sadece temeli bulunur halde gelmiştir. Burçlar bulunduğu konumun topografik yapısı, surun dönüşleri dikkate alınarak dörtgen yahut çokgen olarak inşaa edilmiştir.

İstanbul Surları: 16-17-18-19-20. burçlar

İstanbul Surları: 16-17-18-19-20. burçlar

Ayvansaray Surları

Ayvansaray Surları

İstanbul Surları üzerinde yer alan kapılar, dönemin ana yollarının şehir dışına çıkış yolları ile bağlantılıdır. Kapıların her iki yanından burç bulunmaktadır.

Sur kapıları aynı zamanda bulunduğu semtlere adını vermiştir. Bunlardan Top Kapısı ve Edirne Kapısı araç trafiğine kapalı sadece yayalar geçebilir, Sulu Kule Kapısı son gördüğümde civarın inşaat alanına dönmesinden ötürü yaya trafiğine de kapalı, Mevlevihane, Belgrat, Silivri kapıları ile Yedikule kapısı araç trafiğine açıktır. Altın Kapı ise Yedikule Hisarı’na bağlantılı olduğundan zaten geçiş yoktur. Haliç’e yakın olan Eğri Kapı araç trafiğine açıktır. Ayrıca sur duvarları üzerinde kapatılan kimi kapıların izlerini görebilmekteyiz.

Blakhernai Surları

Blakhernai Surları

Yedikule Surlari ve Hendek

Yedikule Surlari ve Hendek

Yakın zamanlarda doldurulan hendeklerde; esas surlar ile ön surlar arasında kalan bölgede özellikle Yedikule ve Mevlevihane Kapısı hattındaki kısmın kimi bölgeleri bostan olarak kullanılmakta, İstanbul halkının yediği yeşilliklerin üretimi devam etmektedir.

Ayrıca Fevzipaşa, Vatan ve Millet caddelerine yapılan bağlantılar nedeniyle bu bölgelerdeki surlar zamanında yıkılmıştır.

1. Burç ve 1. Askeri Kapı'nın hemen yanından sahil yolu geçiyor.

1. Burç ve 1. Askeri Kapı’nın hemen yanından sahil yolu geçiyor.

İstanbul Surları’nın kimi bölgelerinde üzerine çıkıp gezme imkânı bulunmakla birlikte dikkatli olmakta fayda var. Ayrıca bazı bölgelerde “balici” olarak tabir edilenlerin mesken edindiği yerler bulunmaktadır. Surların iç tarafı kimi yerlerde sur dibine yapılmış evler ve oluşturulmuş mahalleler nedeniyle de gezilememektedir.

Silivri Kapısı, Silivrikapı (Pege Kapısı, Gate of Spring) Fotoğrafları:

Silivri Kapısı

Silivri Kapısı

Silivri Kapısı

Silivri Kapısı

Silivri Kapısı

Silivri Kapısı

 

Mevlevihane Kapısı, Mevlanakapı (Rhesium Kapısı, Gate of Region) Fotoğrafları:

Mevlana Kapısı

Mevlana Kapısı

Mevlevihane Kapısı

Mevlevihane Kapısı

Mevlevihane Kapısı İç Kapı

Mevlevihane Kapısı İç Kapı

Mevlevihane Dış Kapısı iç Görünümü

Mevlevihane Dış Kapısı iç Görünümü

 

Mevlevihane Kapısı İç

Mevlevihane Kapısı İç

Mevlevihane Kapısı İçerden Görünümü

Mevlevihane Kapısı İçerden Görünümü

Belgrat Kapısı, Belgratkapı (Ksilokerkos Kapısı, Gate of Belgrade) Fotoğrafları:

Belgrat Kapısı

Belgrat Kapısı

Belgrat Kapısı

Belgrat Kapısı

Yedikule Kapısı (Tabak Kapısı, Gate of Yedikule) Fotoğrafları:

Yedikule Kapısı

Yedikule Kapısı

Yedikule Kapısı Üzerindeki Kitabe

Yedikule Kapısı Üzerindeki Kitabe

 

Altın Kapı (Yaldızlı Kapı, Porta Aurea, Golden Gate) Fotoğrafları:

Altın Kapı

Altın Kapı

Altın Kapı

Altın Kapı

Küçük Altın Kapı

Küçük Altın Kapı

Küçük Altın Kapı, Yedikule Guillaume Berggren / 1885

Küçük Altın Kapı, Yedikule Guillaume Berggren / 1885

Top Kapısı, Topkapı (Romanus Kapısı, Cannon Gate) Fotoğrafları:

Top Kapısı

Top Kapısı

Edirne Kapısı, Edirnekapı (Adrianopolis Kapısı, Adrianople Gate) Fotoğrafları:

Edirne Kapısı

Edirne Kapısı

Edirne Kapısı İç Duvardaki Detay

Edirne Kapısı İç Duvardaki Detay

Sulukule Kapısı (5. Askeri Kapı, Örülü Kapı, Pempton Kapısı, Taer-Tower Gate) Fotoğrafları:

Sulu Kule Kapısı

Sulu Kule Kapısı

Sulu Kule Kapısı İç Görünümü

Sulu Kule Kapısı İç Görünümü

Eğri Kapı, Eğrikapı (Kaligaria Kapısı, Crooced Gate) Fotoğrafları:

Eğri Kapı

Eğri Kapı

Eğrikapı / 1890′lar

Eğrikapı / 1890′lar

Kara Surları ve Burçlarından Fotoğraflar:

Yeni Fotoğraflar: http://www.canercangul.com/tag/kara-surlari/

Eski Fotoğraflar: http://www.eskiistanbul.net/arama/surlar

Bu yazı Eser Grupları kategorisine gönderilmiş ve , , , , , , , , , ile etiketlenmiş. Kalıcı bağlantıyı yer imlerinize ekleyin.

İstanbul’un Surları ve Sur Kapıları için 1 cevap

  1. ünsal özcan der ki:

    Kara yolu ile gelenler İstanbul’a bu kapılardan giriyordu İstanbul surları geçtikten sonra başlıyordu…. Sol tarafta Haliç’e Sağ tarafta Marmara’ya kadar İstanbul’du …Hepsi bu kadardı İstanbul’un…..Bu fotoğrafları izleyerek çocukluğuma döndüm emeği geçenler teşekkürler ediyorum ellerinize sağlık….

Bir cevap yazın

E-posta hesabınız yayımlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir