|
Topkapı Sarayı’ndan Gotlar Sütunu |
Bir önceki yazıda Milion Taşı, Dikilitaş, Burmalı Sütun ve Örme Sütun’a değinmiştik. Bunlar en yaygın bilinen sütunlar / taşlar olmakla birlikte İstanbul’da dikilmiş ve günümüze gelebilmiş sütunlar bunlarla sınırlı değildir. Aşağıda Gotlar Sütunu, Çemberlitaş, Kıztaşı (Markianos Sütunu) ve Arkadios Sütunu’na değinilecektir.
Sultanahmet’e en yakın sütunumuz, Gülhane Parkı içerisinde, Topkapı Sarayı’nın hemen altında yer alan Gotlar Sütunudur.
Gotlar sütununu Topkapı Sarayı içerisine girmişseniz en uca kadar yürüyüp boğazı da seyrettiğiniz Mecidiye Köşkü arkasından görebilirsiniz. Gülhane Parkı’na Sarayburnu tarafından girmişseniz hemen sola dönün ve çay bahçelerini solunuza alarak devam edin, en yukarıya doğru tırmandığınızda sağınızda göreceksiniz. Alemdar Caddesi’nden girmişseniz parka girince sağlı olarak gidip biraz daha fazla yürümeniz gerekecektir. Bağdat Köşkü’nün altına doğru yürümeye devam edin, yol sizi götürecektir. Ağaçların yaprakları döktüğü mevsimlerde vapurla geçişlerinizde dikkatli bakarsanız, parkın üstlerinde bu sütunu görebilirsiniz.
Gotlar Sütunu Deniz Tarafından Görünümü |
Eser muhtemelen 4. yüzyıla ait ve yüksekliği 15 metre kadardır. Sütunun üzerinde bulunan korint başlık tek süsüdür.
Gotlar Sütunu |
Yine Sultanahmet’e çok yakın olan ve yol üzeri diyebileceğimiz aynı zamanda bulunduğu semte de adını veren bir sütun daha vardır: Çemberlitaş Sütunu.
Çemberlitaş |
Çemberlitaş’ın çemberleri çevrede olan yangınlar sonrasında eserin yıkılmaması için çevresini çemberlerle sağlama almaktan geliyor. İlk yapılışı İmparator Constantinus’un şehri yeniden imar ederken kendi adına yaptırdığı Constantinus Forumu isimli meydanı yaptırdığında ortasına bu sütunu diktirmesidir. 328’e tarihlendirilir. 418’de gövdeyi oluşturan en alttaki parçalardan biri parçalanınca ilk demir çember takılmış ve zaman içinde özellikle yangınlar sonrasında çemberler çoğalmış. Bugün yüksekliği 35 metredir. Tarih içerisinde Haçlı Anıt, Tavukpazarı’ndaki Dikilitaş, Yanık Sütun gibi isimlerle anılmıştır.
Vezir Hanı ve Çemberlitaş |
Çemberlitaş ve Atik Ali Camii |
Çemberlitaş’ı devam edip Beyazıt, Vezneciler şeklinde Fatih’e girdiğimizde Amcazade Külliyesi’nin arka tarafında yine sütunun adı ile anılan caddenin uç kısmında Kıztaşı ile karşılaşırız. Markianos Sütunu olarak da bilinir. İmparator Markianos adına 5. yüzyılda dikilmiş. Toplam uzunluğu 17 metre, gri ve tek parça bir granit bloktan oluşmaktadır. Üst kısmında korint nizamlı bir başlık ve onun üzerinde köşelerinde kartal kabartmalarının olduğu yine küçük bir kaide vardır. Muhtemelen bu kaidenin üzerinde imparatorun heykeli olduğu düşünülmektedir.
Markianos Sütunu |
Markianos Sütunu Korint Başlığı |
Nike Kabartması |
Kıztaşı |
Üst fotoğrafta yer alan Nike Kabartması’ndan (Zafer Tanrıçası) ötürü ismine Osmanlı devrinde Kıztaşı denilmiştir.
Haseki’ye geldiğimiz zaman Haseki Külliyesi’nin hemen yanında Bayrampaşa Külliyesi yer alır. Hemen bunun yanından devam eden Haseki Kadın sokağına girip devam edelim. Kocamustafapaşa Caddesi’ne girmeden evvel solumuzda bir ahşap evin yanında yer alır Arkadios Sütunu. Dikkat edilmezse çok farkedilmemektedir. Zamanında bu bölgede bulunan Arkadios Forumu’nun ortasında yükselmekte imiş bu sütun. İlk halinin 47 metre
olduğu tahmin edilen anıttan günümüze 8-9 metrelik devasa kaidesi kalmıştır.
Sütunun Üst Bölümü |
Arkadios Sütunu Kaidesi |
Nicholas V. Artamonoff Fotoğrafı, Mart 1936 |
Ek fotoğraflar:
Çemberlitaş, 03.08.2008 |
Gotlar Sütunu 13.09.09 |
Kıztaşı |
Nicholas V. Artamonoff Fotoğrafı, Haziran 1937 |
Kıztaşı |
Gülhane Parkı ve Gotlar Sütunu |
Nicholas V. Artamonoff Fotoğrafı, Aralık 1935 |
Bilgilendirme 2021 sonu itibari ile güncel bilgilerle daha cazip sunulabilir. Teşekkür ederim.