Alman Mavileri

Alman Mavileri olarak isimlendirilen haritalarla ilgili özet bir bilgiyi İstanbul Kültür ve Sanat Dergisi 1453’ün 2012 yılında yayınlanmış 13. sayısında buldum. Oradan özetle bir parça bilgi vermek gerekirse;

İstanbul kent planlanması için 1910 yılında Fransız Topoğrafya Cemiyeti’ne harita ihalesi veriliyor. 1911 yılında ölçme işlemleri tamamlanıyor ve harita çizimi Deutsch Syindikat für Staebaliche Arbeten firmasına ihale ediliyor. Haritalar 1/500 ve 1/1000 ölçekli olarak Türkçe isimler Fransızca telaffuz dikkate alınarak hazırlanıyor. Daha detaylı bilgiyi derginin olduğu PDF dökümanında bulabilirsiniz.

3 cilt olarak hazırlanan bu haritaların elime geçen dijital kopyalarının önemli bir bölümünü yükleyeceğim. Bazı eksiklikleri bulunmaktadır. Fiziksel ciltler elimin altında olmadığı için karşılaştırma ve ciltlere uygun belirli bir sıralama yapamıyorum. O nedenle pafta numaralarına göre bir sıralama yaptım. Linklerden ulaşacağınız JPG dosyalara açıklamaları kendim yazdım.

Şehir içindeki değişimi; yok olan eserleri tanımlamak; konum bilgilerini doğru olarak tespit edebilmek adına haritalar mühim. Ayrıca eski fotoğraflarda sıkça başvurduğumuz bir kaynak. Bu tip haritalar belli dönemlerde sınırlı sayıda baskıları yapılmış ve erişilmesi pek zor. O nedenle iyi taranmış dijital kopyalarının her an erişilebilir şekilde internete açılması gerekmektedir. Bunu yapabilecek, yapması gereken kütüphane ve kurumları harekete geçirmek ve peşinden takdir etmemiz ne güzel olurdu.

Öncelikle burada daha evvel bir yazı ya da albüm linkleri şeklinde paylaşılan haritaların albüm linklerini yeniden vereyim:

• Goad Haritaları : 1904 yılı
• Pervititch  Haritaları Tarihi Yarımada bölümü: 1922-1945 yılları
• Pervititch  Haritaları Diğer İlçeler: 1922-1945 yılları
• Nirven Haritaları: 1946-1950

Bu haritalar sigorta şirketleri için hazırlandığı için dönemin tüm İstanbul’u maalesef yoktur. Tüm haritalar Google Photos üzerinde albümler şeklinde paylaşılmış olup, albümlere katılarak daha sonra kendi hesabınızın altından kolayca ulaşabilirsiniz.

Alman Mavilerini önemsiyorum; çünkü hem daha geniş bir noktaya temas etmiş, hem de özellikle eski İstanbul fotoğraflarının daha yoğun olarak elimizde bulunduğu yıllardaki eserleri, yolları tanımlamamızda daha fazla yardımcı olacağını düşünüyorum. Ayrıca daha geniş bir alan için hazırlanmışlar.

EDIT: İBB tarafından yayınlanan 3 ciltlik haritaların PDF formatını temin edince paftaları resim haline dönüştürdüm ve toplu olarak Google Photos’a koydum. Eğer PDF dökümanını indirmek isterseniz Atatürk Kitaplığı kataloğundan bulabilir yahut şu linkten indirebilirsiniz. (3 dosya 564 MB) Diğer paftalara nazaran çözünürlükleri çok daha düşük ve filigran mevcuttur. Bu 3 cilt kitabın sayfalarını resim dosyaları haline dönüştürdüm. Her cildin sonunda ayrıca bir indeks var ve bu indeksi de kullanabilirsiniz.

• Alman Mavileri Cilt I
• Alman Mavileri Cilt II
• Alman Mavileri Cilt III

Yazının bundan sonrası filigransız ve yüksek çözünürlüklü paftalar içindir:

Alman Mavilerinde 1/1000 ölçekli olarak hazırlanan paftaların 1/500 olarak detayları da mevcuttur. Linkler verilirken üstte 1/1000 ölçek ve açıklaması ile hemen altında 1/500 ölçekli detay listelenecektir. Genelde 4 pafta ile verilen detayların bazıları eksiktir. Ayrıca denizin girdiği bölümler çizilmediği için paftalarda atlamalar olmaktadır. Bu sizleri yanıltmasın.1/1000 ölçekli paftaların tamamının yer aldığı google photos albümü şurada, 1/500 ölçekli paftalar ise şuradadır. Harita paftalarının genel çözünürlükleri 12 MP civarındadır. Sağ üstte yer alan information (i) işaretine tıklayarak detay görebilir; fare ile yakınlaştırma yapabilirsiniz.

Üstte ana pafta, altta alt paftalar olmak üzere pafta pafta adresler:

• Pafta: C6
  • • C6/1 – Karacaahmet – Miskinler Tekkesi
• Pafta: C8
  • • C8/2 – Üsküdar Çinili
• Pafta: D10 – Üsküdar İskele
  • • D10/4 – Üsküdar İskele
• Pafta: E15 – Beyoğlu Ciheti Dikilitaş
  • • E15/2 – Dikilitaş
    • E15/4 – Dikilitaş
• Pafta: E16 – Mecidiyeköy
  • • E16/3 – Mecidiyeköy
    • E17/1 – Mecidiyeköy
    • E17/2 – Mecidiyeköy
    • E17/3 – Mecidiyeköy
    • E17/4 – Mecidiyeköy
• Pafta: F10 – Fındıklı
  • • F10/1 – Fındıklı
• Pafta: F12 – Taşkışla
  • • F12/1 – Taşkışla
    • F12/2 – Taşkışla Alt Kısmı
• Pafta: F13 – Maçka – Kağıthane
  • • F13/1 – Kağıthane
    • F13/2 – Maçka
    • F13/3 – Maçka – Küçükçiftlik Parkı civarları
    • F13/4 – Maçka
• Pafta: F14 – Maçka
  • • F14/3 – Maçka – Harbiye
• Pafta: G5 – Cankurtaran
  • • G5/1 – Akbıyık – Cankurtaran
• Pafta: G6 – Ayasofya – İshakpaşa
  • • G6/1 – Ayasofya
    • G6/3 – İshakpaşa
• Pafta: G7 – Topkapı Sarayı – Gülhane – Taya Hatun
  • • G7/1 – Gülhane Parkı – Taya Hatun
    • F7/3 – Arkeoloji Müzesi – Gülhane Parkı
    • G7/4 – Topkapı Sarayı Cephanelik
• Pafta: G8 – Sarayburnu
  • • G8/3 – Sarayburnu
    • G8/4 – Sarayburnu
• Pafta: H5 – Küçükayasofya
  • • H5/1 – Küçükayasofya – Kadırga
    • H5/2 – Küçükayasofya – Sultanahmet
• Pafta: H6 – Divanyolu – Gedikpaşa
  • • H6/1 – Divanyolu – Çemberlitaş
    • H6/2 – Sultanahmet – Molla Fenari
    • H6/3 – Kadırga – Gedikpaşa
    • H6/4 – Sultanahmet
• Pafta: H7 – Cağaloğlu – Babıali – Hocapaşa
  • • H7/1 – Sultanhamam – Mercan
    • H7/2 – Sirkeci
    • H7/3 – Mahmutpaşa
    • H7/4 – Babıali – Cağaloğlu
• Pafta: H8 – Eminönü Yeni Cami ve Çevresi
  • • H8/1 – Eminönü Yemiş İskelesi
    • H8/3 – Yeni Cami, Rüstem Paşa
    • H8/4 – Sirkeci Eminönü arası
• Pafta: H9 – Karaköy – Azapkapı – Şişhane
  • • H9/1 – Azapkapı Şişhane Bölgesi
    • H9/2 – Galata Kulesi – Karaköy
    • H9/3 – Karaköy
    • H9/4 – Karaköy
• Pafta: H10: Şişhane – Tünel – Tepebaşı – Beyoğlu
  • • H10/1 – Şişhane – Kasımpaşa
    • H10/1-1 – Şişhane
    • H10/2 – Tepebaşı – Beyoğlu İstiklal Caddesi – Tomtom
    • H10/3 – Şişhane
    • H10/4 – Tünel-Galata Bölgesi
• Pafta: H11 –
  • • H11/1 – Kasımpaşa Küçük Piyale ve Sururi
    • H11/2 – Beyoğlu Tepebaşı ve Kasımpaşa Arası
    • H11/2-1 – Tepebaşı
    • H11/4 – Tepebaşı
• Pafta: J5 – Kumkapı
  • • J5/1 – Kumkapı
    • J5/2 – Kumkapı
    • J5/2-1 : Kadırga – Kumkapı
• Pafta: J6 – Nişanca – Gedikpaşa
  • • J6/1 – Laleli – Gedikpaşa arası
    • J6/1-1 – Kumkapı – Gedikpaşa
    • J6/2 – Beyazıt – Gedikpaşa
    • J6/2-1 – Beyazıt – Gedikpaşa
    • J6/3 – Nişanca
    • J6/4 – Gedikpaşa
    • J6/4-1 – Gedikpaşa
• Pafta: J7 – Şehzadebaşı – Beyazıt – Süleymaniye
  • • J7/1 – Şehzadebaşı Süleymaniye arası
    • J7/1-1 – Şehzadebaşı
    • J7/2 – Beyazıt Üniversite bölgesi
    • J7/2-1 – Beyazıt Üniversite bölgesi
    • J7/3 – Vezneciler
    • J7/3-1 – Vezneciler
    • J7/4 – Beyazıt Meydanı
    • J7/4 – Beyazıt Meydanı
• Pafta: J8 – Süleymaniye – Vefa – Küçükpazar
  • • J8/1 – Zeyrek – Unkapanı – Vefa bölgesi
    • J8/2 – Eminönü Kantarcılar
    • J8/2-1 – Unkapanı – Hal Arası
    • J8/4 – Süleymaniye – Kantarcılar
• Pafta: J9 – Cibali – Unkapanı
  • • J9/1 – Cibali
    • J9/2 – Cibali
    • J9/3 – Cibali
    • J9/4 – Cibali – Unkapanı
• Pafta: J10 – Cibali
  • • J10/3 – Cibali
    • J10/4 –
• Pafta: K5 – Davutpaşa – Katip Kasım
  • • K5/1 – Davutpaşa İskelesi – Katip Kasım
    • K5/2 – Davutpaşa – Katip Kasım
• Pafta: K6 – Aksaray Langa
  • • K6/1 – Aksaray – Cerrahpaşa arası
    • K6/2 – Aksaray Meydanı
    • K6/3 – Aksaray Langa
    • K6/4 – Aksaray Langa
• Pafta: K7 – Horhor – Saraçhane
  • • K7/1 – Fatih Sofular
    • K7/2 – Horhor
    • K7/3 – Aksaray – Horhor
    • K7/4 – Horhor – Hoşkadem
• Pafta: K8 – Fatih Camii ve Çevresi
  • • K8/1 – Fatih
    • K8/2 – Fatih – Zeyrek arası
    • K8/3 – Fatih Merkez
    • K8/4 – Fatih Atpazarı
• Pafta: K9 – Fatih Çarşamba
  • • K9/1 – Fatih Çarşamba
    • K9/2 – Fatih Çarşamba
    • K9/3 – Fatih Çarşamba
    • K9/4 – Fatih Çarşamba
• Pafta: L5 – Cerrahpaşa – Etyemez Arası
  • • L5/1 – Etyemez
    • L5/2 – Kasap İlyas
    • L5/3 – Samatya Sahili
• Pafta: L6 – Davutpaşa – Cerrahpaşa
  • • L6/1 – Kocamustafapaşa- Çukurbostan
    • L6/2 – Haseki- Cerrahpaşa
    • L6/3 – Davutpaşa – Hekimoğlu Ali Paşa
    • L6/4 – Cerrahpaşa – Hobyar
• Pafta: L7 – Fındıkzade – Aksaray
  • • L7/1 – Fındıkzade
    • L7/2 – Fındıkzade – Etmeydanı
    • L7/3 – Fındıkzade – Çukurbostan
    • L7/4 – Fındıkzade
• Pafta: L8 – Fatih Akşemsettin
  • • L8/1 – Fatih Akşemsettin
    • L8/2 – Fatih Akşemsettin – Hüsrevpaşa
    • L8/3 – Yenibahçe Akşemsettin
    • L8/4 – Fatih Sarıgüzel – Yenibahçe
• Pafta: L9 – Karagümrük – Hırkai Şerif
  • • L9/1 – Sarmaşık – Karagümrük
    • L9/2 – Karagümrük
    • L9/3 – Çarşamba – Keçeciler – Hırkai Şerif
    • L9/4 -Hırkai Şerif
• Pafta: L10 – Edirnekapı – Kariye – Çarşamba
  • • L10/1 – Edirnekapı – Kariye
    • L10/2 –  Çarşamba
    • L10/3 – Çarşamba
    • L10/4 – Çarşamba
• Pafta: L11 – Eğrikapı – Balat
  • • L11/1 – Eğrikapı – Tekfur Sarayı – Tokmaktepe
    • L11/2 – Eğrikapı
    • L11/3 – Selma Tomruk
    • L11/4 – Molla Aşki
• Pafta: L12 – Defterdar – Ayvansaray – Eğrikapı
  • • L12/2 – Ayvansaray – Eğrikapı
    • L12/4 – Ayvansaray – Eğrikapı
• Pafta: L14 – Sütlüce – Eyüp Haliç Kıyısı
  • • L14/2 – Sütlüce
    • L14/3 : Eyüp sahili
• Pafta: L15
  • • L15/2 – Eyüp Bahariyesi
• Pafta: L16 – Eyüp Bahariyesi
  • • L16/2 – Eyüp Bahariyesi
• Pafta: M3 – Yedikule
  • • M3/1 – Yedikule
    • M3/3 – Yedikule
• Pafta: M4 – Yedikule – Narlıkapı – Samatya
  • • M4/1 – Yedikule Hacıevhad – Samatya
    • M4/2 – Samatya
    • M4/3 – Yedikule – İmrahor – Narlıkapı
    • M4/4 – Narlıkapı
• Pafta: M5 – Kocamustafapaşa
  • • M5/1 – Kocamustafapaşa – Sümbülefendi
    • M5/2 – Kocamustafapaşa – Sancaktar
    • M5/3 – Kocamustafapaşa – Hacıkadın
    • M5/4 – Kocamustafapaşa – Sulumanastır
• Pafta: M6 – Silivrikapı – Kocamustafapaşa
  • • M6/1 – Silivrikapı
    • M6/2 –  Altımermer
    • M6/3 – Silivrikapı – Kocamustafapaşa
    • M6/4 – Altımermer – Kocamustafapaşa
• Pafta: M7 – Şehremini- Mevlanakapı
  • • M7/1 – Şehremini- Saraymeydanı
    • M7/2 – Şehremini- Denizabdal
    • M7/3 – Şehremini- Yayla
    • M7/4 – Şehremini- Odabaşı
• Pafta: M8 – Şehremini
  • • M8/1 – Şehremini
    • M8/2 – Şehremini – Katip Muslihittin
    • M8/3 – Şehremini – Melekhatun
    • M8/4 – Şehremini
• Pafta: M9 – Topkapı – Yenibahçe – Sulukule
  • • M9/1 – Sulukule
    • M9/2 – Sulukule – Yenibahçe
    • M9/3 – Topkapı
    • M9/4 – Yenibahçe
• Pafta: M10
  • • M10/2 – Edirnekapı
    • M10/4 – Edirnekapı Altı
• Pafta: M11 – Eyüp Otakçılar Fethi Çelebi
  • • M11/2 – Eyüp Otakçılar Fethi Çelebi
• Pafta: M12 – Eyüp Otakçılar ve Eyüp Nişancası
  • • M12/1 – Eyüp Otakçılar ve Eyüp Nişancası
    • M12/2 – Eyüp Otakçılar ve Baba Haydar
    • M12/3 – Eyüp Otakçılar ve Eyüp Nişancası
    • M12/4 – Eyüp Otakçılar Fethi Çelebi
• Pafta: M13 – Eyüp Dökmeciler
  • • M13/1 – Eyüp Dökmeciler
    • M13/2 – Eyüp Dökmeciler
    • M13/3 – Eyüp Dökmeciler
    • M13/4 – Eyüp Dökmeciler
• Pafta: M14 – Eyüp Kasım Çavuş
  • • M14/1 – Eyüp Kasım Çavuş
    • M14/2 – Eyüp Kasım Çavuş
    • M14/3 – Eyüp Kasım Çavuş
    • M14/4 – Eyüp Kasım Çavuş
• Pafta: M15 – Eyüp Bülbüldere
• Pafta: N3 – Yedikule
  • • N3/2 – Yedikule
    • N3/4 – Yedikule
• Pafta: N4 – Yedikule
  • • N4/2 – Yedikule
    • N4/4 – Yedikule
• Pafta: N5 – Silivrikapı
  • • N5/2 – Silivrikapı
    • N5/4 – Silivrikapı
• Pafta: N6 – Silivrikapı Bala Tekkesi
  • • N6/2 – Silivrikapı Bala Tekkesi
    • N6/4 – Silivrikapı Bala Tekkesi
• Pafta: N7 – Mevlanakapı
  • • N7/2 – Mevlanakapı
    • N7/4 – Mevlanakapı
• Pafta: N8 – Mevlanakapı Melek Hatun
  • • N8-4 – Mevlanakapı Melek Hatun
• Pafta: N13
  • • N13/4 – ?
• Pafta: N14 – Eyüp İslambey – Rami
  • • N14/1 – Eyüp İslambey – Rami
    • N14/2 – Eyüp İslambey – Rami
    • N14/4 – Eyüp İslambey – Rami