Kaybolan Sulukule

 

Bir zamanlar Sulukule

2009 yılının Ocak ayında bir gezi rotasına başlamıştık Edirnekapı’dan. Sulukule içinden yıkım öncesinde de defalarca geçmiş olmama rağmen, yıkım sürecinde sadece bir kez geçebilmiştim. Sonrasında yolum düşmedi. Şimdilerde ise  kentsel dönüşüm adı altındaki çiğlikleri görmek istememek için merak bile etmiyorum. Sadece birkaç kez Topkapı yönüne geçerken başımı çevirip bakmışlığım oldu ve birkaç fotoğraf çekmiştim. Aslında çok gecikmeli bir yazı. Bir sürü haber oldu, fotoğraflar yayınlandı, projeler yapıldı. İnşaatlar bitti belki, kimbilir birileri de yerleşti o evlere. Süreci açıkcası pek takip etmedim.

Sulu bir bölge olmasından geliyor ismi. Kule ise malum, surlardaki kuleler. Zamanın Lykos yani Bayrampaşa deresi bugünkü metro istasyonun hattı ile bu bölgeden geçermiş. Mahallenin aşağısında İSKİ’nin bir tesisi var. O bölgede sarnıçlar varmış ki son durumunu bilmemekle birlikte orada bir çukur spor sahası yapılmıştı. Sarnıçtır kendisi halbuki.

Yıkım sonrası ortaya çıkan boşlukta artık tuğlalarla oyun oynayan çocuk

Sulukule dönüşüm istiyordu elbette. Bacak kadar veletler bana kabadayılık bile yapmıştı bir seferinde oradan geçerken. Hani vursan yere yapışacak yerden bitme, muhtemelen arkasından gelecek kara gürültünün cüreti ile sataşmak istemişti. Uzaklaştım sadece. Geçmişte yaşanmış çok Sulukule macerası dinledik. Sokakta ev eğlencesine davet eden kızların belki son demlerini görmüştüm bir geçtiğimizde. Ortada korunması gereken bir kültür kısmında değilim. Böyle bir kültür olduğuna kani değilim. Ama dönüşüm zamansal akış içerisinde gerçekleşmesi gerekirken olan şey tepeden inme bir değiştirmedir. Evet dönüşüm değil, değişimdir. Zaten halen devam eden davalar ve kavga bunun içindir. Eski sakinlerinin evin sahibi bile olsa orada yaşayamayacağı besbelli değil miydi? Elimde bir done yok ama ayda en babasından 500 lira kazanma ihtimali olan birinin en hafifinden aylık 300-500 lira aidatı olabilecek bir evde yaşaması olası mıdır? Aslında bunlar hep bilinen şeylerdi. Sulukule konumu itibariyle şehrin en güzel noktalarından birindeydi. Bölgede yaşayan zenci Türkleri(!) bir şekilde tahliye etmek, insan yapısını değiştirmek icap ediyordu. Bugün Sulukule derken yarın zaten başka semtlerle devam edecektir. Eski İstanbul, mülkiyet sorunlarını devam ettirerek sınıfsal olarak da dönüşecektir. Sulukule daha kolaydı. Bugünün fotoğrafları düşmeye başlamıştır, yarının fotoğrafları da çoğalacaktır zaman içinde. Elimdeki geçmişin, yıkım süreci hemen sonrasından fotoğrafları paylaşmak istedim. Derken bir iki de laf üretmişim.

Yıkım sonrası Sulukule sakinleri harfiyattan demir topluyor

Sulukule bir semt ismi. Yıllar sonra adı halen kalır mı bilemem ama son düzenlemelere göre Karagümrük Mahallesi olmuş bu bölge. Ondan önce Neslişah Sultan Mahallesi diye biliyordum.

Google Earth‘ten alınan birkaç arayla çekilmiş görüntüler ile Yandex, Google ve İBB haritalarında Sulukule bölgesi aşağıdaki şekillerde görünüyordu. Değişimi gayet güzel belgeliyor.

 

Sulukule bölgesi Google Earth 18/05/2005 görüntüsü

 

Sulukule bölgesi Google Earth 31/10/2010 görüntüsü

Sulukule bölgesi Google Earth 17/05/2011 görüntüsü

Sulukule bölgesi Google Earth 04/09/2011 görüntüsü

Sulukule bölgesi Google Earth 03/04/2012 görüntüsü

 

Sulukule bölgesi İBB Harita

 

Sulukule bölgesi Yandex Harita

 

Sulukule bölgesi Google Maps

Google Maps en güncel görüntü ile bize yeni yapılan binaların görünümünü sunuyor. İBB haritasından 1982 ve 1966 yılı havadan görünümlere de bakabilirsiniz.

Ve Sulukule’de yıkım sonrasından fotoğraflar:

Mihrimah Sultan Camii’nin Yıkım Sonrası Sulukule’sinden Görünümü

 

 

Sulukule yıkımı sonrası pırıl pırıl temizlenmiş alan

 

Sulukule’de yıkılan evlerin harfiyatlarından demir kesip satma peşinde bir sakin

 

 

Bir çocuğun parmağı yaralanınca harekete geçtiler

 

Halen yaşıyorlardı yarı yıkık yapının içinde

 

Sulukule

 

 

Sulukule sokaklarından

 

Sonradan bunlar da yıkılmıştır sanıyorum

 

Sulukule yıkımına dair bir duvar yazısı

 

 

 

 

 

 

 

Küçük Çeşme

 

 

Evin iç duvarından

 

Neslişah Camii haziresinden

 

 

Kuru Çınar sokak aynı kaldı sanıyorum

 

Yakup Kethüda Çeşmesi / Çınarlı Çeşme / Kuru Çeşme

 

 

Neslişah Sultan Camii