Tophane, Galata ile Fındıklı arasında bulunan, Boğaziçi’nin başlangıcı da diyebileceğimiz bir semt. Fatih Sultan Mehmet devri ile birlikte top dökümhanesinin yapılmasıyla temeli atılan Tophane-i Amire’den ismi gelmektedir. Tophane-i Amire çeşitli devirlerde gelişmiş, kışlalar eklenmiş, yeni üretim alanları eklenmiş sonra bunlar yol genişletme çalışmalarında yıkılmış. Bugün kalan ve MSGSÜ tarafından kullanılan yapıların ikisi dökümhane, biri de kalıphane binasıdır.
View Tophane ve Çevresi in a larger map
Tophane-i Amire Dökümhane Binaları
Meydanı süsleyen Tophane Çeşmesi ise 1732 tarihli, I. Mahmut devrinden. Topkapı Sarayı önündeki III. Ahmet Çeşme ve Sebili gibi görkemli bir örnektir. Başlangıçta bugünkü gibi kubbeli olan çeşmeye kısa süre sonra rokoko tarzı bir çatı yaptırılmış, daha sonrada aşağıda eski fotoğraflarda görebileceğiniz gibi tepesi tamamen açılıp parmaklıkla çevrilmiştir.
Çeşmenin batısında Ayasofya’nın bir benzeri cami: Kılıç Ali Paşa Camii bulunmaktadır. Devrin Kaptan-ı Deryalarından Uluç Ali Paşa olarak da bilinen Kılıç Ali Paşa’nın yaptırdığı cami ve külliye Mimar Sinan’ın eseridir. 1580-81 yılında tamamlanan eser Sinan’ın yaşlılık dönemine aittir. Caminin kıble yönünde yani deniz tarafında Kılıç Ali Paşa’nın türbesi, sağ tarafında tekli hamam olarak yapılmış bir hamam ve hamamın deniz tarafında muhtemelen Sinan’ın ölümünden sonra tamamlanmış medrese yapısı vardır.
Tophane Kasrı
Çeşmenin Beşiktaş yönünde şirin bir yapı bu bölgede ağaçların arkasında göze çarpar: Tophane Kasrı. Sultan Abdülmecit tarafından İngiliz mimar William James Smith’e yaptırılmıştır. 1851 tarihlidir. 22×10 metre ölçülerinde iki katlı dikdörtgen bir yapıdır.
Tophane Saat Kulesi
Kasrın güneyinde, deniz yönünde Tophane Saat Kulesi bulunmaktadır ama geçiş İstanbul Modern’in içindendir. 19. yüzyılında ikinci yarısına tarihlenen saat kulesi zamanında deniz kıyısında iken, denizin doldurulması sonucunda bugün içerde kalmıştır.
Nusretiye Camii İç Görünümü
Kasrın hemen ilerisinde ise selatin camilerinden olan ve Tophane Camii olarak da bilinen ince minarelerinin görünümü dikkati çeken Nusretiye Camii vardır. Daha önce 1823 yılındaki yangında yok olan Arabacılar Kışlası Camii yerine II. Mahmut tarafından yaptırılmıştır. 1826’da bitirilen camii Krikor Amira Balyan tarafından yapılmıştır. Caminin bugün sol yanında bulunan sebil ve muvakkithane daha önce caminin karşısındadır. Eski fotoğraflarda aşağıda görülebilir. Bugün Maçka’ya bulunan R. D’aranco’nun eseri olan II. Abdülhamit Çeşmesi 1957 yılında buradan taşınmıştır.
Daha Fazla Tophane Fotoğrafları: http://www.canercangul.com/tag/tophane/
Eski Tophane Fotoğrafları: http://www.eskiistanbul.net/arama/tophane/
